zondag 19 november 2017

DE OSSE FOTOGRAAF LEO VAN DEN BERGH

De voorkant van het onlangs verschenen fotoboek
met foto's van Leo van den Bergh.

Als fotograaf geboren in Oss, ben ik geïnteresseerd in de beelden die van Oss bestaan dus ben ik naar de presentatie gegaan van het fotoboek “Geboren Fotograaf, Oss en de wijde wereld door de ogen van Leo van den Bergh (1912-2009)", een coproductie van het Stadsarchief Oss en uitgeverij Iris Berghem en VS Graphics. In het boek staan ruim 200 zwart-wit foto’s, de meeste paginagroot afgedrukt (formaat 20,5 x 20,5 cm) met bijbehorende onderschriften. Wie een beeld wil krijgen van het midden van de vorige eeuw van Oss en de toen nog ‘kleine’ wijde wereld, moet het boek zeker aanschaffen. Voor de prijs van 25 € hoef je het niet te laten.

“Dat Leo van den Bergh fotograaf was, wisten veel Ossenaren wel. Niet alleen door zijn fotowinkel op de Heuvel, waar menig inwoner zijn pasfoto’s liet maken, maar vooral ook door de foto’s die hij maakte in de oorlogsjaren en van de bevrijding. Dat hij naast zijn  reguliere opdrachten - door hem toch vaak als ‘moetjes’ beschouwd - ook artistiek werk opbouwde, zullen niet velen weten. Met dit fotoboek willen we daar verandering in brengen.”  (tekst op de achterkant van het boek)

Tijdens de presentatie van het boek noemde Jurgen Pigmans van Stadsarchief Oss, hij is tevens de schrijver van de inleiding voor in het boek, van den Bergh een “geboren fotograaf” en “een beeldkunstenaar”. Hij maakte niet zo maar plaatjes in zwart-wit maar met een scherp oog goed gecomponeerde sfeerbeelden van zijn tijd daarbij voortbouwend op de traditie van de Haagse School schilders.

De foto op de voorkant van het boek is zo een foto waarin het leven verstild wordt tot een enkel beeld van 2 kinderen die gebroederlijk over een modderig pad lopen dat het symbool zou kunnen zijn van hun toekomstige levenspad. De twee kinderen schouder aan schouder op de voorgrond  contrasteren scherp met de eenzame fietser die langzaam in de mist verdwijnt.Van den Bergh legde dit alles in een oogopslag vast.

"Tiny van Donzel (links) in zijn Osse werkplaats, voorjaar 1940.
Van Donzel werd niet alleen ingezet door de Osse fabrieken,
maar was ook werkzaam als kunstsmid."
Deze foto evenals die op de voorkant van het boek laat goed
zien hoe goed van den Bergh het aanwezige licht wist te gebruiken.

Een ander foto geeft een prachtig beeld van twee werkmannen in een smidse (pagina 7). Het wiel waaraan een van de mannen werkt is op de foto een kunstwerk geworden waar de andere werkman met de handen in zijn zij belangstellend en goedkeurend naar kijkt. De foto drukt respect uit voor vakmanschap en geeft een prachtig, indringend beeld van de werkman in 1940, zo vlak voor de Tweede Wereldoorlog.

Dat van den Bergh ook raad wist met de klassieke trouwfoto’s en gevoel had voor humor zien we op de pagina’s 128 en 129. Op de eerste foto zien we enigszins verloren in een grote zaal, een deftig gedekte tafel staan met daaraan ongeveer 25 gasten bij een diner ter viering van een 25 jarig huwelijksfeest. De foto straalt een zekere eenzaamheid maar ook ingetogenheid uit zoals dat hoort bij 25 jaar huwelijk (mei 1942).

De foto er naast is een trouwfoto van een bruid naast maar liefst 10 mannen. Wie van hen de bruidegom is, is niet meteen duidelijk. De foto krijgt een enigszins absurd aanzien door het stuk doorzichtig plastic waaronder de mannen tegen de regen schuilen terwijl de bruid daarentegen de regen trotseert. Vooraan zitten twee mannen gehurkt die samen een bloemstuk vasthouden. Als je niet beter zou weten, zou je denken dat het hun trouwdag is (oktober 1937).

En zo is er nog veel meer te zien in het fotoboek waaronder ook herkenbare situaties, huizen en landschappen in en rond Oss en verder weg.

Geen opmerkingen:

Een reactie posten